Dr Magdalena Stawman-Tuka PhD

researcher/educator/academic author
badaczka/edukatorka/autorka publikacji

ENG

Though my practice is firmly rooted in Jerzy Grotowski's notion of Art as vehicle, my ongoing output is by definition more akin with his Theatre of Productions period. I began my career working for ten years full time as an actor in the Warsaw-based Studium Teatralne company of Piotr Borowski, a long-term associate of Grotowski during his late Pontedera phase. For me, the essence of this formative work was in its physical training. A rigorous investigation into the relationship between the body and space, between precision, improvisation and intuition; the aim, a creative onstage existence, a continual search, on a moment by moment basis, for what and where the performer's attention is.

Movement (body/voice) and Devising

The body and voice form a unity. The search for the voice is synonymous with the search for the body. Therefore, when I think about movement, I simultaneously think about the voice. The exploration of expression and the poetics of movement, regardless of age, background, or level of advancement, is linked to the search for community, connections, and meaning. Movement can stem from intention, impulse, image, association, response to external stimulation, and many other possibilities, whose categorisation may be significant in understanding the origins of movement and working on eliminating blockages. Work on an actor's movement provides diverse possibilities. It can serve as non-verbal communication based on intuition, reaction within conditions of acceptance and openness to change, aiming for the organic development of a group composed of individuals—autonomous beings who influence the dynamics of the community. It can be a search for a language of artistic expression, a space for the realisation of ideas. It can also be a means of becoming comfortable with stage work through body awareness, working with tension and relaxation to focus concentration on communicating the content of the performance to the audience.

The creative process is always new, with infinite possibilities for realisation. Below are some selected reflections on my understanding of devising:

In the process of devising openness to change and new forms is essential, while simultaneously deepening knowledge about the project. The initial stage should involve varied experiences, exploration, and following impulses. The methodology of work is shaped by the subject and the members of the project; it may reference previous experiences, but each time it represents a journey into the unknown. Documenting the process and verbalising individual reflections is crucial, yet it is important that this does not replace action.

Crisis in creative work is one of the most significant moments, serving as a kind of breakthrough that can lead to new qualities.

Work-in-progress showings at the appropriate stage can help with understanding and focusing the material. Risk in the devising process is also one of the most important elements stimulating quality. Risk creates a necessary tension, which elevates engagement in the work beyond ordinary, everyday functioning.

The dramaturgy of space, or the ecology of working with space, is another value that helps to understand the nature of a given process in a creative way. Every space has its own specificity and inclination towards coexistence; drawing out its meanings rather than imposing or ignoring them is an important act of acceptance and attentiveness to a given place.

Here, I will refer to, in my opinion, a fundamental exercise: Balance in Space.

Balance in Space was practised by members of the Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards during the period of their search for Art as vehicle (1986-1999). It was continued - among others - by Piotr Borowski together with the Studium Teatralne group from 1995 to 2007. In its simplicity - the movement of a group of people in space to continually fill empty spaces - Balance has so many complementary aspects that it can be a source of long and intensive practical research. The essential components are: balance in space - silent dance - exercises/connections - second balance. Each element has a different character, but it is the special, unique result of the previous movement. It is a group task, but its interpretations are also translated into an individual exploration. Particularly interesting is the very beginning of Balance , as the whole potentiality is there. It is a moment when everything is possible when the concentration of participants is increased, and the space becomes clear. This moment of unity of the still stationary movement-intention has an intense connection with the awareness of the body in space on an intuitive level.

Balance in Space has the quality of precision and openness to change, so that it coexists with the participants both in terms of their individual contribution and the body of the whole group.

It is a very complex and demanding sequence and requires a certain maturity. It is an exercise which prepares for an encounter with space - in a creative sense - with a group, with a partner and, with oneself. It is different every day and requires creation always from the beginning, through deep concentration. It is a kind of meditation in movement. During the exercise we want our senses to become more and more acute, for every movement to have its resonance in space, and on the other hand for the body and mind to experience a sense of freedom.

When working with a group, I propose a range of exercises that originate in body/voice movement, leading to more complex tasks guiding the devising process. Thus, working with the body/voice is inherently a creative endeavour from its inception.

Documentation as a Creative Process

form of video notes, which served as a reference for the later script, a mini video performance, and a space connecting the specific conditions of the performance (e.g., working in nature) with the reader/audience of the work. I propose actively incorporating documentation into the devising process as one of the methods of creative reflection.

Theory and Research

In my theoretical research, I primarily focus on contemporary theatre of the 20th and 21st centuries, actor training methods, theatrical avant-garde, and hybrid projects that integrate various artistic disciplines. I have a particular specialisation in the artistic achievements of Jerzy Grotowski, the postulates of Antonin Artaud, and the early plays of Bertolt Brecht. In my research, I seek hybrid themes where theory actively collaborates with practice, addressing experiences of the body/voice, community, space, and new methodologies.

PhD in Drama: Practice as Research [2019-2023]:
Towards a Burning Method: how might the contemporary performer build on the legacy of Grotowski’s Total Act? - link to abstract

PL

Chociaż moja praktyka jest głęboko zakorzeniona w koncepcji sztuki jako wehikuł Jerzego Grotowskiego, moja twórczość z definicji jest bliższa jego okresowi Teatru Przedstawień. Rozpoczęłam swoją karierę, pracując przez dziesięć jako aktorka w warszawskim zespole Studium Teatralne Piotra Borowskiego, wieloletniego współpracownika Grotowskiego. Trening fizyczny był dla mnie esencją tej pracy – rygorystyczne badanie relacji między ciałem a przestrzenią, między precyzją, improwizacją a intuicją. Celem było twórcze istnienie na scenie – nieustanne poszukiwanie, czym jest uwaga performera i gdzie się znajduje.

Ruch (ciało/głos) i praca twórcza [devising]

Ciało i głos stanowią jedność. Poszukiwanie głosu jest tożsamym z poszukiwaniem ciała. Dlatego też myśląc o ruchu, myślę jednocześnie o głosie. Poszukiwanie, ekspresji, poetyki ruchu, niezależnie od wieku, pochodzenia, czy stopnia zaawansowania wiąże się z poszukiwaniem wspólnoty, powiązań i znaczeń. Ruch może wychodzić od intencji, impulsu, obrazu, skojarzenia, odpowiedzi na stymulację z zewnątrz i wiele innych możliwości, których kategoryzacja może mieć znaczenie w rozumieniu identyfikacji początków ruchu, oraz pracy nad eliminacją blokad.
Praca nad ruchem aktora daje zróżnicowane możliwości. Może stanowić pozawerbalne porozumiewanie oparte na intuicji, reagowaniu w warunkach akceptacji i otwartości na zmiany, którego celem jest organiczny rozwój pracy grupy składającej się z indywidualnych, autonomicznych, mających wpływ na dynamikę wspólnoty, jednostek. Może być poszukiwaniem języka wypowiedzi artystycznej, przestrzenią realizacji idei. Może być rodzajem oswojenia z pracą na scenie, poprzez świadomośc ciała, pracę z napięciem i rozluźnieniem w celu nakierowania koncentracji na komunikację treści prezentacji z odbiorcą.

Twórczy proces [devising] jest zawsze nowy, o nieskończonych możliwościach sposobów realizacji. Poniżej kilka wybranych refleksji na temat mojego rozumienia pracy twórczej [devising]:

W procesie pracy twórczej [devising] ważna jest otwartość na zmiany, otwartość na nowe formy, przy jednoczesnym pogłębianiu wiedzy na temat projektu. Początkowy etap powinien być etapem zróżnicowanych doświadczeń, eksploracji i podążania za impulsem. Metodologia pracy kształtuje się w zależności od tematu, oraz członków projektu. Może mieć odniesienie do wcześniejszych doświadczeń, ale za każdym razem stanowi podróż w nieznane.
Dokumentacja procesu pracy, oraz werbalizacja indywidualnych refleksji jest istotna, ważne jest by nie zastąpiła działania.
Kryzys w pracy kreatywnej jest jednym z ważniejszych momentów, stanowiący rodzaj przełomu, który może prowadzić do nowych jakości.
Pokazy pracy w procesie na odpowiednim etapie mogą pomóc w zrozumieniu i koncentracji materiału.
Ryzyko w procesie devising jest także jednym z ważniejszych elementów stymulujących jakość. Ryzyko powoduje rodzaj niezbędnego napięcia, dzięki któremu zaangażowanie w pracę wykracza poza przeciętne, codzienne funkcjonowanie.
Dramaturgia przestrzeni, czy też ekologia pracy z przestrzenią jest kolejną wartością, która pomaga zrozumieć w twórczy sposób naturę danego procesu. Każda przestrzeń ma swoją specyfikę i nastawienie na współegzystencję, wydobywanie z niej znaczeń, a nie narzucanie, czy też pomijanie jest ważnym aktem akceptacji, wsłuchiwania się w dane miejsce.

Tu odniosę się do fundamentalnego ćwiczenia jakim jest Balans w Przestrzeni:
Balans w Przestrzeni był praktykowany przez członków Workcenter Jerzego Grotowskiego i Thomasa Richardsa w okresie ich poszukiwań w ramach sztuki jako wehikułu (1986-1999). Był kontynuowany – między innymi – przez Piotra Borowskiego wraz z grupą Studium Teatralne w latach 1995–2007. W swojej prostocie – ruch grupy ludzi w przestrzeni w celu ciągłego wypełniania pustych miejsc – Balans posiada tak wiele uzupełniających się aspektów, że może stać się źródłem długotrwałych i intensywnych badań praktycznych. Jego kluczowe elementy to: balans w przestrzeni – silent dance [brak polskiego tłumaczenia] – ćwiczenia i connections [brak polskiego tłumaczenia] – second balans [brak polskiego tłumaczenia]. Każdy z tych elementów ma odmienny charakter, ale stanowi szczególny, unikalny wynik wcześniejszego ruchu. Jest to zadanie grupowe, jednak jego interpretacje przekładają się również na indywidualną eksplorację.

Szczególnie interesujący jest sam początek Balansu, ponieważ zawiera on całe jego potencjalne możliwości. To moment, w którym wszystko jest możliwe, gdy wzrasta koncentracja uczestników, a przestrzeń staje się przejrzysta. Ta chwila jedności nieruchomego jeszcze ruchu-intencji ma silne powiązanie ze świadomością ciała w przestrzeni na poziomie intuicyjnym.

Balans w Przestrzeni łączy w sobie precyzję i otwartość na zmiany, dzięki czemu współistnieje z uczestnikami zarówno w kontekście ich indywidualnego wkładu, jak i ciała całej grupy. Jest to bardzo złożona i wymagająca sekwencja, która wymaga pewnej dojrzałości. To ćwiczenie przygotowuje do spotkania z przestrzenią – w sensie twórczym – z grupą, z partnerem oraz z samym sobą. Każdego dnia jest inne i wymaga kreacji od początku, poprzez głęboką koncentrację. To rodzaj medytacji w ruchu. Podczas ćwiczenia dążymy do tego, aby nasze zmysły stawały się coraz bardziej wyostrzone, by każdy ruch miał swoje rezonans w przestrzeni, a jednocześnie, by ciało i umysł doświadczały poczucia wolności.

W pracy z grupą proponuję szereg ćwiczeń, które wywodząc się z ruchu ciała i głosu i prowadzą do bardziej złożonych zadań naprowadzających na proces devising. Tak więc praca z ciałem i głosem od swych początków jest pracą kreatywną.

Dokumentacja jako proces twórczy

Praca doktorska: praktyka jako badanie otworzyła nowe spojrzenie na dokumentację zarówno procesu pracy jak i efektów końcowych. Często w postaci wideo-notatek, które stanowiły rodzaj odniesienia do późniejszego scenariusza, mini wideo - performansu, oraz przestrzeni łączącej specyficzne warunki (np praca w naturze) performansu z czytelnikiem/odbiorcą pracy. Proponuję czynnie włączyć dokumentację do procesu devising jako jedną z metod twórczej refleksji.

Teoria i badania

W swoich badaniach teoretycznych skupiam się głównie na teatrze współczesnym XX i XXI wieku, metodach pracy aktora, awangardzie teatralnej, projektach hybrydowych łączących różne dyscypliny sztuki. Szczególnie specjalizuję się w dokonaniach artystycznych Jerzego Grotowskiego, postulatach Antonin Artaud, wczesnych sztukach Bertolda Brechta. W swoich badaniach szukam tematów hybrydowych, w których teoria aktywnie współpracuje z praktyką, odnoszących się do doświadczeń ciała/głosu, wspólnoty, przestrzeni i nowych metodologii.

Doktorat Filozofii Teatru: Praktyka jako Badanie [2019-2023]:
Ku Metodzie Spalania: jak współczesna performerka może wykorzystać dziedzictwo Aktu Całkowitego Grotowskiego? - link do abstraktu